Ouderschap: groeien samen met het kind

Wanneer we denken aan de komst van een baby, richten we onze aandacht meestal op het kind. We lezen over babyontwikkeling, slaap, voeding en hechting. Maar zelden staan we stil bij iets even belangrijks: de ontwikkeling van de ouder.

In module 2 van de opleiding tot Baby- & kinderslaapcoach bij The Sleep Code® ontdek je hoe ouders groeien tijdens de reis van het ouderschap, van de eerste zwangerschapswens tot de realiteit van slapeloze nachten en grote emoties. Want om een kind goed te kunnen begeleiden, moet je eerst begrijpen wat er bij de ouder gebeurt.

Ouderschap begint voor de geboorte

Ouder worden start niet bij de geboorte, maar vaak al bij de zwangerschapswens. Vanaf dat moment vormen toekomstige ouders beelden, verwachtingen en dromen over hun baby. Ze visualiseren hoe het zal zijn om ouder te zijn, en wat voor kind ze hopen te krijgen.

Dit proces is beschreven door psychoanalytica Monique Bydlowski als het ontstaan van het imaginaire kind — het denkbeeldige beeld van de baby dat de ouder vormt nog voor de geboorte. Dit beeld helpt bij de emotionele voorbereiding, maar kan ook spanning veroorzaken wanneer de werkelijkheid afwijkt van die verwachting.

Onderzoek toont aan dat deze mentale voorbereiding een rol speelt in de hechting na de geboorte. Ouders die al in de zwangerschap een band voelen met hun ongeboren baby, tonen na de geboorte vaak een sterkere respons op de signalen van hun kind.

De roze wolk… en het grijze randje

Veel ouders starten hun reis met een ideaalbeeld, de beroemde roze wolk. Maar in de realiteit mengen zich vaak gevoelens van angst, vermoeidheid of onzekerheid. En dat is volkomen normaal.

Stress en emoties tijdens de zwangerschap kunnen invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Uit onderzoek blijkt dat verhoogde stresshormonen (zoals cortisol) bij de moeder ook bij de foetus meetbaar zijn, wat invloed kan hebben op de vroege ontwikkeling en het temperament van het kind. Een rustige, emotioneel stabiele omgeving ondersteunt dus niet alleen de ouder, maar ook de baby in zijn groei.

Zelfzorg is geen luxe, maar noodzaak

In de opleiding benadrukken we dat zelfzorg ouderzorg is.Wanneer een ouder goed in zijn vel zit, voelt het kind zich veiliger en kan het zich beter reguleren. Dit principe is uitgebreid beschreven door Daniel Siegel en Mary Hartzell in Parenting from the Inside Out (2004): ouders die inzicht hebben in hun eigen emoties en triggers, reageren rustiger op hun kind, wat leidt tot veiligere hechting en betere emotieregulatie bij het kind.

Zelfzorg betekent niet enkel “tijd voor jezelf nemen”, maar ook bewust aandacht hebben voor voeding, rust, steun en mentale gezondheid. Studies tonen aan dat moederlijke burn-out en slaaptekort een directe invloed hebben op de ouder-kindrelatie en op het stressniveau van het kind.

Verbinding: de basis van alles

Na de geboorte volgt de eerste echte ontmoeting — een moment van pure kwetsbaarheid. Niet elke ouder ervaart onmiddellijke verliefdheid, en dat is oké. De band tussen ouder en kind groeit door dagelijkse interacties, nabijheid en responsiviteit.

De beroemde onderzoekster Mary Ainsworth toonde al in de jaren ’70 aan dat sensitieve responsiviteit, het vermogen van ouders om signalen van hun kind te herkennen en gepast te beantwoorden, een van de sterkste voorspellers is van veilige hechting.

Daarom leren toekomstige slaapcoaches binnen The Sleep Code® niet enkel over slaaptechnieken, maar ook over relatievorming, vertrouwen en ouderlijke veerkracht. Niet alleen van Lise, de babyslaapcoach, maar ook van Ellen De Weerdt, een vroedvrouw en perinatale counselor, en Lotte Sierens, relatietherapeute en sexuologe. Een goed slapend kind begint immers bij een ouder die zich gehoord, gesteund en gezien voelt.

“Rust in het gezin begint niet bij het kind, maar bij de ouder die leert vertrouwen.”

 Verschillende stijlen van ouderschap

Om ouders écht te kunnen begrijpen en begeleiden, is een diepgaand inzicht in het ouderschap essentieel. Uit onderzoek van Diana Baumrind (1960–1980) en Maccoby & Martin (1983) komen 4 vormen van ouderschap naar voor:

• Autoritair: streng en eisend, weinig warmte → kind gehoorzaamt, maar mist zelfvertrouwen.

• Autoritatief: warm én duidelijk → bevordert zelfstandigheid en veerkracht.

• Permissief: mild, weinig regels → kind mist grenzen en structuur.

• Niet-betrokken: emotioneel afwezig → kind voelt zich onveilig en ongezien.

De cursus bespreekt daarnaast ook moderne trends zoals Attachment Parenting, verbindend ouderschap, responsief ouderschap, mild ouderschap, montessori, Rei- aanpak,... waar nabijheid, dragen en responsiviteit centraal staan en hoe deze de verbinding kunnen versterken maar ook wat de valkuilen zijn en hoe deze alles de slaap van het kind kunnen beïnvloeden.

De rol van de kinderslaapcoach

Voor professionals is inzicht in de ontwikkeling van de ouder essentieel. Een slaapcoach die de emoties, angsten en verwachtingen van ouders begrijpt, kan veel effectiever begeleiden. Soms ligt de oorzaak van slaapproblemen niet bij het kind, maar in de spanning, oververmoeidheid of onzekerheid van de ouder.

Door ouders te ondersteunen in hun eigen groei, help je gezinnen structureel en duurzaam.

Conclusie

Ouderschap is geen eindbestemming, maar een groeiproces. Elke ouder mag fouten maken, leren, herstellen en groeien samen met zijn kind.

“Het gaat niet om perfectie, maar om verbinding.”

Bydlowski, M. (2002). La transparence psychique de la grossesse.

Condon, J., & Corkindale, C. (1997). Journal of Reproductive and Infant Psychology.

Van den Bergh, B.R.H., et al. (2005). Developmental Review, 25(3).

Siegel, D.J. & Hartzell, M. (2004). Parenting from the Inside Out.

Mikolajczak, M. et al. (2018). Clinical Psychological Science, 6(2).

Bowlby, J. (1969). Attachment and Loss, Vol. 1: Attachment.

Ainsworth, M.D.S. et al. (1978). Patterns of Attachment.

Feldman, R. (2020). Current Opinion in Psychology, “Parent–infant synchrony: A biobehavioral model.”